قدمت آسانسور در ایران

 

گروه صنعتی آسانسور و پله برقی بهران | مقالات آسانسور | قدمت آسانسور در ایران

 

 

سیر تحولی صنعت آسانسور از صفر تا پس از انقلاب

در این مقاله می خواهیم به بررسی سیر تحولی قدمت آسانسور در ایران بپردازیم. اگر شما نیز درباره تاریخچه آسانسور در ایران کنجکاو هستید پیشنهاد می کنیم با ما همراه باشید.

آسانسورِ 80 سال پیش !

قدمت صنعت آسانسور در ایران به هشتاد سال قبل بر می گردد. اگر گفته‌های بدون مدرک در مورد نصب آسانسور در کاخ گلستان توسط ناصر الدین شاه را نادیده بگیریم، اولین آسانسورها در پالایشگاه آبادان در دوران حکومت احمد شاه قاجار نصب شده‌است. البته امروزه اثری از آن‌ها بجا نیست. آنچه که درباره اولین آسانسور ایران مسلم و قابل بررسی است، آسانسورهای زمان پهلوی اول است. این آسانسورها در ساختمان‌های اطراف میدان امام خمینی (میدان سپه سابق) مثل باشگاه افسران ستاد ارتش، کتابخانه ملی آثار نصب شده‌اند. بسیاری از این آسانسورها توسط کارشناسان خارجی و به کمک نسل اول متخصصین صنعت آسانسور ایران نصب و راه اندازی شده‌اند.

درباره آسانسورها بیشتر بخوانید:

 

• • آسانسور چیست؟

• • انواع آسانسورها و کارکرد آن ها

• • انواع موتور آسانسور

نسل اول آسانسورها در ایران

نسل اول ساختمان‌های بیش از سه طبقه در دوران پهلوی اول به ایران آمدند. آپارتمان‌سازی به صورت امروزی از سال ۱۳۳۵ در دوران پهلوی دوم شروع شده‌است. بنابراین از سال ۱۳۳۵ به بعد را می توان دوران رشد صنعت آسانسور ایران نامگذاری کرد.

در این زمان آسانسورها به صورت پکیج و بسته بندی شده به ایران وارد می شدند. اما به تدریج شرکت‌های ایرانی فروش و نصب آسانسور در ایران تاسیس شدند. در سال ۱۳۴۵ اولین کارگاه تولید در و کابین توسط اوکسن الکسانی با کپی‌برداری از روی در و کابین‌های شرکت‌های اروپایی در ایران تاسیس شد.

اولین کارخانه‌های آسانسور سازی در ایران

در سال ۱۳۵۰ کلنگ ساخت اولین کارخانه آسانسورسازی ایران با نام ایران شیندلر در شهر صنعتی البرز قزوین به زمین زده شد. این کارخانه در سال ۱۳۵۳ با ظرفیت اولیه تولید چهارصد دستگاه آسانسور تحت لیسانس شیندلر سوئیس به بهره‌برداری رسید. کارخانه ایران شیندلر جهت پرورش نیروی متخصص در نصب آسانسورهای خود، مبادرت به برگزاری دوره‌های کامل آموزشی تئوری و عملی نصب آسانسور کرد. در هر دوره حدود ۲۰ نفر تکنسین موفق به کسب مدرک مهارت نصب می شدند. این دوره‌ها از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷ ادامه داشت و امروز دانش آموختگان آن دوره‌ها زبده‌ترین و کارآمدترین افراد در صنعت آسانسور در ایران هستند. اغراق نیست اگر بگوییم شرکت آسانسورسازی ایران شیندلر مادر صنعت نوین آسانسور در ایران است. به‌طور هم‌زمان اولین کارخانه سازنده قطعات آسانسور در ایران با نام تسلا ــ ایران شروع به کار می‌کند.

در سال ۱۳۵۴ کارخانه آسانسور و پله برقی ایران در ابهر تأسیس شد. این کارخانه تحت لیسانس هاوس هان آلمان شروع به تولید کرد. شرکت اوتیس آمریکا نیز اقدام به خرید زمینی در شهر صنعتی ساوه نمود.

همچنین در سال ۱۳۵۵ شرکت تولیدی ایران امباربا کارخانه تولید آسانسور خود را در شهر صنعتی رشت تأسیس کرد و تولید آسانسور را تحت لیسانس امباربا اسپانیا آغاز می‌کند.

در کنار شرکت‌های تولیدی فوق حدود سی شرکت نصب و فروش آسانسور هم در ایران تا سال ۱۳۵۷ دائر می‌شود که بعضی از این شرکت‌ها نمایندگی فروش شرکت‌های فوق را در تهران و شهرستان‌ها دریافت می‌کنند. همچنین چهار یا پنج کارگاه تولید در و کابین هم ایجاد می‌شود که شرکت‌های فروش و نصب آسانسور را یاری می‌دهند.

آسانسور در ایرانِ پس از انقلاب

کارشناسان خارجی از ایران می‌روند و ایران تحریم اقتصادی می‌شود و واردات قطع می‌شود.

 

1. 1. شرکت ایران شیندلر که بیشتر سهام آن متعلق به بانکهاست با ملی شدن بانک‌ها عملاً دولتی می‌شود و توسط وزارت مسکن و شهرسازی اداره می‌شود.

1. 1. شرکت آسانسور و پله برقی ایران که سهام آن خصوصی است با عدم ورود آسانسور از خارج تعطیل می‌شود.

1. 1. پروژه اوتیس آمریکا نیمه کاره باقی می‌ماند. زمین آن در شهر صنعتی ساوه و دفتر فروش آن در تهران مصادره می‌شود و وزارت بازرگانی عهده‌دار اداره آن می‌شود.

1. 1. شرکت ایران امباربا که با سرمایه‌گذاری بانک صنعت و معدن و سرمایه‌گذار خصوصی ایجاد شده با خروج سرمایه‌گذار خصوصی از ایران توسط بانک صنعت و معدن اداره می‌شود.

آسانسور و شروع جنگ

پس از انقلاب در سال ۱۳۵۹ جنگ ایران و عراق آغاز می‌شود و عملاً آپارتمان‌سازی بجز در موارد ضروری تعطیل می‌شود. در نتیجه صنعت آسانسور ایران رو به رکود می‌رود. چون ایران در محاصره اقتصادی واقع شده‌است قطعات آسانسور مورد نیاز در ایران ساخته می‌شود، بسیاری از قطعات که در گذشته ساخت آن قابل بررسی هم نبود در سال‌های بعد از انقلاب در ایران ساخته می‌شود.

خاتمه جنگ و دوران بازسازی

بلافاصله پس از پایان جنگ در سال ۱۳۶۷ صنعت ساختمان در ایران شروع به رشد می‌کند و به این دلیل صنعت آسانسور ایران نیز به حرکت در می‌آید. با این تفاوت که به جز کارخانه آسانسور شیندلر هیچ کارخانه یا شرکت دیگری در ایران باقی نمانده است.